کنگره بین المللی حکیم نظامی گنجوی در دانشگاه تبریز برگزار شد.

رییس دانشگاه تبریز در این آیین ضمن خیر مقدم به شرکت کنندگان و تقدیر از دست اندرکاران برگزاری این کنگره گفت: پس از گذشت 27 سال از برگزاری کنگره بین المللی نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی در دانشگاه تبریز، بار دیگر با برپایی این کنگره علمی در صدد تجلیل و ارج نهادن به این شاعر بزرگ ایران و آذربایجان هستیم.

دکتر میررضا مجیدی با اشاره به اینکه حکیم نظامی گنجوی به عنوان یکی از بزرگترین منظومه سرایان و سالاران سخن، جایگاه مهم و با ارزشی در گستره شعر و ادب این دیار دارد، افزود: بر اساس شواهد شعری و قرائن تاریخی، هیچ تردیدی در انس با قرآن کریم و خلوت های روحانی شاعر وجود ندارد و این ارتباط، مجال را به شاعر می داد که با مطالعه در کلام الهی، اشعار و سروده های خویش را مزین به کلام نورانی الهی نماید.

رییس دانشگاه تبریز اضافه کرد: دوران حیات نظامی گنجوی، عصر سختگیری های اجتماعی و جنگ و جدال های کلامی بوده و شکایت از این اوضاع نابسامان، بارها در آثار و سروده های وی مجال بروز یافته است.

وی خاطر نشان شد: از مطالعه آثار نظامی می توان این گونه برداشت کرد که وی به سبب رشد در محیط فرهنگی گنجه، علاقه سرشاری به تمدن ایرانی داشته است.

دکتر احمد خاتمی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی تهران نیز در این آیین گفت: آثار و شخصیت اخلاقی و عرفانی این شاعر بزرگ هنوز برای  عموم مردم شناخته شده نیست و برگزاری چنین کنگره هایی در سطح ملی و منطقه ای برای شناخت بهتر ضروری است.

وی با اشاره بر اینکه بیشتر افراد نظامی را شاعر بیانی در حوزه ادبیات و داستان های عاشقانه می شناسند، افزود: نظامی گنجوی در احیای ادبیات غنای ایران بی نظیر و تاثیرگذار بوده است.

دکتر احمد خاتمی تصریح کرد: نظامی گنجوی حکیمی است دارای شخصیت چند بعدی که با انتخاب شعر سعی نموده بتواند با این ابزار اندیشه و افکار خود را به دیگران انتقال دهد.

علی پولاد (وهاب‌زاده) خیّر حوزه فرهنگ و ادب نیز در این آیین با اشاره به نقش و جایگاه شخصیتی و اخلاقی نظامی گنجوی گفت: با وجود اینکه نظامی گنجوی دارای شخصیت جهانی است، اما این شاعر بزرگ در بین کشورهای منطقه از جمله ایران، آذربایجان، ترکیه و ... غریب مانده است.

وی  با تاکید بر اینکه برنامه ریزی های مختلفی برای معرفی شخصیت های ادبی و فرهنگی کشور  و آذربایجان در نظر گرفته شده است، افزود:  دومین کنگره نظامی گنجوی در کشور جمهوری آذربایجان و سومین آن در ترکیه برگزار خواهد شد.

دبیر علمی این کنگره نیز با اشاره به روند ارسال و داوری مقالات رسیده به دبیرخانه این کنگره گفت: 83 مقاله به دبیرخانه این کنگره رسیده که از این تعداد 18 مقاله به صورت سخنرانی ارایه خواهد شد که 10 مقاله از نویسندگان داخلی و 8 مقاله از محققان و اساتید خارجی است.

دکتر ابراهیم  اقبالی با اعلام محورهای اصلی این کنگره  افزود: بررسی جایگاه فرهنگ و تمدن و تاریخ و جغرافیای ایران در آثار نظامی، عصر نظامی (حاکمان، شاعران، شخص نظامی، اوضاع سیاسی فرهنگی و ...) و باورهای دینی و اندیشه های عرفانی در آثار نظامی، نقد و بررسی آثار نظامی، تاثیر نظامی بر شعرا و دانشمندان بعد از خود و کتاب شناسی نظامی و نسخه شناسی آثار نظامی و موضوعات مرتبط را از محورهای این کنگره بین المللی عنوان کرد.

وی اظهار داشت: اثر معروف و شاهکار بی‌مانند نظامی، خمسه یا پنج گنج است که در قلمرو داستان‌های غنایی امتیاز بسیار دارد و او را باید پیشوای این‌گونه شعر در ادب فارسی دانست.

این عضو هیات علمی دانشگاه تبریز تصریح کرد: نظامی از شاعرانی است که باید او را در شمار ارکان شعر فارسی و از استادان مسلم این زبان دانست. وی از آن سخنگویانی است که مانند فردوسی و سعدی توانست به ایجاد و تکمیل سبک و روشی خاص دست یابد.

 دکتر احمد فرشبافیان، رئیس موسسه مطالعاتی و تحقیقاتی قفقاز، آناتولی و آسیای میانه دانشگاه تبریز نیز در این آیین گفت: تاسیس مجمع تحقیقاتیِ نظامی‌شناسی در تبریز، تلاش برای ایجاد قطب نظامی شناسی در دانشگاه تبریز و رونمایی از کتیبه نفیسِ حاویِ دو بیت از اشعار نظامی گنجوی برای نصب در دانشگاه تبریز از برکات برگزاری کنگره بین المللی حکیم نظامی گنجوی است.

در ادامه پروفسور ناجی توکماک استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه استانبول ترکیه، با تکیه بر نقش موثر و تأثیرگذار نظامی در ادبیات فارسی و جایگاه فاخر ادبی وی، ایشان را نمونه ای بی نظیر در تاریخ ادبیات فارسی عنوان کرده و با اشاره به آثار گرانبها و بی بدیل وی، او را شاعری حکیم و فرزانه نام برده و از تأثیرپذیری وی در بین آثار و تحقیقات اساتید، محققین، دانشجویان و علاقمندان به آن شاعر فرزانه در ترکیه سخنرانی ایراد نمودند.   

استاد دکتر روح اله هادی نیز از سخنرانان دیگر روز افتتاحییه این کنگره نیز با بیان زندگینامه ادبی این شاعر پرآوازه، گوشه هایی ناب از برگ زرین آثار و اندیشه های حکیم نظامی گنجوی و گسترش نفوذ آثار گرانبهای ایشان در حوزه های قفقاز، آناتولی، آسیای میانه و کشورهای عربی و حتی اروپا را نشان از بی بدیل بودن این شاعر و حکیم فرزانه عنوان کرده و ایشان را از افتخارات گرانبهای زبان و ادبیات فارسی برشمردند.

در انتهای برنامه روز افتتاحییه کنگره حمید حکمت رئیس موسسه اندیشه ماندگار یزد با تشکر از مسئولین برگزاری همایش در دانشگاه تبریز و گرامی داشتن مقام ادبی حکیم نظامی گنجوی در قلمرو ارزشمند ادبیات فارسی، از اهدای کتیبه منقش به ابیاتی از این شاعر پر آوازه به این کنگره خبر داد و عنوان کرد که این کتیبه در تالار موزه دانشگاه تبریز از این موسسه به یادگار خواهد ماند.

تعداد 17 عدد از مقاله های انتخاب شده توسط هیأت داوران برای ارائه و سخنرانی در نوبت بعد از ظهر روز اول و قبل از ظهر روز دوم کنگره توسط صاحبان مقاله ارائه گردید.

دکتر ابراهیم رنجبر از اساتید گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز: "روش داستان نویسی نظامی در هفت پیکر" ، دکتر عبدالرضا مدرس زاده "بررسی دیدگاههای سبک شناسانه نظامی"، دکتر سعید روزبهانی "تحلیل اندیشه های زهدی و عرفانی در اندیشه نظامی"، دکتر شیرزاد طایفی "نقد منظومه خسرو و شیرین در پرتو نظریه سیستم های پیچیده" ، ستار پیر عین الدین "نقد زبان حماسی در اسکندرنامه" ، امید علی شیخی "خطبه پادشاهی در خمسه نظامی و تاریخچه آن" ، دکتر سعید علیزاده از اساتید دانشکده الهیات  و معارف اسلامی دانشگاه تبریز "گنج های فلسفه الهی در خلوت خیال نظامی" ، دکتر غفار عبداللهی با "سیمای اتابکان آذربایجان در خمسه نظامی گنجوی" ، دکتر عباس واعظ زاده "خمسه سرایان خراسان" ، دکتر سید احمدرضا مجرد "منش شناسی در خسرو و شیرین نظامی و شیرین و فرهاد جرونی" ، دکتر محمد ابوالکلام سرکار از دانشگاه داکا بنگلادش "نظامی پژوهی در بنگلادش" ، پروفسور علی گوزل یوز از دانشگاه استانبول ترکیه "جایگاه و تأثیر نظامی گنجوی در ادبیات ترکیه"، دکتر قدیر تورقوت از دانشگاه استانبول "نسخه های خطی آثار نظامی در کتابخانه های ترکیه"، سرکار خانم سارا بهزاد از آنکارا "شرح ترکی شمع الله شمعی بر مخزن الاسرار"، دکتر بهادر سوروللی از دانشگاه استانبول "ترجمه هفت پیکر و تاثیر آن بر سنت ادبی عثمانی و ترکیه"، دکتر نعمت ییلدریم از دانشگاه ارزروم ترکیه "نظامی گنجوی و اسکندرنامه" و دکتر خیرالله آجار از ترکیه "مثنوی های متاثر از مخزن الاسرار نظامی در ترکیه" را ارائه کردند.  

به همت موسسه مطالعاتی و تحقیقاتی قفقاز، آناتولی و آسیای میانه و مدیریت امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تبریز مراسم شب شعری با حضور مهمانان داخلی و خارجی و شاعران دانشجوی دانشگاه تبریز در تالار شهید باکری این دانشگاه برگزار گردید. در این مراسم جوانان دانشجوی شاعر نیز با ارائه شعرهای ادبی و فرهنگی در حضور مهمانان داخلی و خارجی این کنگره ذوق و ذائقه شعری خود را با اشعاری زبیا به نمایش گذاشتند. در خاتمه این مراسم نیز از دانشجویان شاعر این مراسم تجلیل بعمل آمد.

در روز دوم و آخر این کنگره دکتر ابراهیم اقبالی دبیر علمی کنگره بین المللی حکیم نظامی گنجوی، در سخنرانی خود ضمن تشکر و قدردانی از مسئولین و حامیان برگزاری این کنگره و همچنین تشکر از کلیه مهمانان داخلی و خارجی، اساتید و دانشجویان و علاقمندان شرکت کننده در این کنگره برنامه اختتامیه را اعلام کرد.

دکتر کامل ولی استاد دانشگاه استانبول ترکیه سخنران روز اختتامییه کنگره از جایگاه حکیم نظامی گنجوی در ادبیات فارسی و تأثیر پذیری ادبیات ترکی در عصر پادشاهان عثمانی سخنرانی ایراد نموده و علاقمندی خود و سایر اساتید، پژوهشگران و علاقمندان زبان و ادبیات فارسی در ترکیه را برای برگزاری چنین همایش هایی بصورت چند جانبه در آذربایجان، ایران و ترکیه اعلام نموده و در پایان از نحوه برگزاری و کیفیت این همایش ابراز خرسندی کرده و آرزومندی ادامه این پروژه های ادبی و فرهنگی را برای شناساندن جایگاه واقعی این شاعر حکیم و فرزانه ابراز نمودند.

دکتر اصغر عسگری معاون محترم پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز به نیابت از رئیس دانشگاه تبریز سخنران آخر این کنگره بودند و ضمن خیر مقدم مجدد به کلیه مهمانان داخلی و خارجی این کنگره در رابطه با نگرش ویژه اختر شناسی این حکیم فرزانه در اشعار و آثار خود سخنرانی جالبی ایراد نمودند که با استقبال ویژه کلیه مهمانان داخلی و خارجی همراه بود.

در ادامه دبیر اجرائی این کنگره دکتر احمد فرشبافیان با ارائه گزارش کار دو روزه کنگره، گزارشی نیز از ابتدای این پروژه تا روز آغاز کنگره (برنامه ریزی و سیاست گذاری کنگره، اعلان فراخوان مقاله، تعیین و تشکیل هیأت داوران داخلی و خارجی کنگره، بررسی های علمی مقالات ارائه شده به دبیرخانه این کنگره و نهایتاً اعلام نهایی مقالات انتخاب شده برای ارائه در روز مراسم و همچنین مقالات مورد تائید قرار گرفته برای چاپ در کتاب مجموعه مقالات کنگره) بیاناتی را ارائه نمودند.

در پایان مراسم  از اساتید و پژوهشگران داخلی و خارجی که با ارائه و سخنرانی در این کنگره شرکت نمودند، با اهدای تابلوی نفیس و لوح تقدیر تجلیل و تشکر بعمل آمد و هدایایی به رسم یادبود به این عزیزان اهدا گردید.